Kloof ontwerp-uitvoering overbruggen

De werkgroep Kloof Ontwerp-Uitvoering richtte zich op de samenwerking tussen twee belangrijke schakels in de bouwketen: de geotechnisch adviseurs (ontwerpers) en de uitvoerenden. Aan de hand van sprekende voorbeelden uit de praktijk geeft het boekje ‘Ontwerp en uitvoering: een kloof om te overbruggen’ tips aan beide partijen, zodat het onderwerp op de kaart wordt gezet. De werkgroep verzorgt daarnaast workshops om het toepassen van de adviezen verder te stimuleren

Presentatie bij ‘Are you prepared?’

Om een bouwproject op tijd en binnen budget te realiseren, is het essentieel om vroegtijdig en continu aandacht te besteden aan de ondergrond. Als hulpmiddel heeft Geo-Impuls het boekje ‘Heeft u overal aan gedacht?’ uitgebracht, met een Engelse vertaling onder de titel ‘Are you prepared?’. Een publicatie die inzichtelijk maakt welke risico’s er kunnen voortkomen uit de ondergrond en hoe daarmee omgegaan kan worden. Het boekje is met name bedoeld voor opdrachtgevers, projectontwikkelaars en architecten, maar het is ook belangrijk dat geotechnisch adviseurs het boekje kennen. Voor hen is het een handig hulpmiddel om de toegevoegde waarde van het vakgebied over het voetlicht te brengen. Daarom heeft Geo-Impuls zowel een Nederlandse als een Engelse basispresentatie gemaakt die gebruikt kan worden om collega’s te informeren over de publicatie. De Nederlandse versie is ook beschikbaar via deze website.

Hoe meet je de betonkwaliteit tussen diepwandpanelen?

Methoden om de kwaliteit van diepwanden te controleren, richten zich van oudsher op grondwaterstroming. Als er geen grondwater door de wand stroomt, dan is er geen transport van zand en zijn er dus ook geen zettingen. Omdat klei slecht water doorlaat, kunnen klei-insluitingen worden gemist, en dat kan tot problemen leiden. Een gedeelte van de diepwand kan dan na het ontgraven te zwak blijken om grondwaterdruk te weerstaan. Rodriaan Spuit heeft zich voor zijn promotie aan de TU Delft gericht op de kwaliteit van beton rondom de voegen van diepwandpanelen. Als dáár geen problemen zijn, kan ook grondtransport door de wand worden uitgesloten.

Rodriaan heeft drie meettechnieken onderzocht: crosshole sonic logging (CSL), distributed temperature sensing (DTS) en elektrische weerstand (ER). Het onderzoek bestond uit laboratoriumproeven en veldproeven in verschillende praktijkprojecten. Rodriaan heeft hierdoor ook een handleiding kunnen opstellen voor het uitvoeren van de metingen, met daarbij praktische tips voor de interpretatie van de meetresultaten.

Geofysische methoden leveren meerwaarde

Geofysische methoden hebben een aantal voordelen ten opzichte van conventioneel grondonderzoek met boringen en sonderingen. Ze geven bijvoorbeeld wel een continu beeld van de ondergrond en zijn meer geschikt voor de bepaling van heterogeniteit. Bovendien zijn ze gebiedsdekkend, werken met een goede ruimtelijke resolutie en zijn snel uitvoerbaar. Met deze handleiding bepalen ingenieurs wanneer en welke geofysische methoden meerwaarde hebben als onderzoeksmethode voor specifieke geotechnische vragen. Ook voorkomt dit rapport miscommunicatie tussen ingenieurs en aanbieders van geofysische metingen. Daarnaast is er informatie over de onderzoeksmethoden.

Risico’s beheersen en kansen benutten

Niet meer uitgeven dan nodig is. Of zelfs kosten besparen. Zonder in te leveren op de veiligheid van de constructie of de bouw ervan. Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het is haalbaar met de Observational Method (OM). Deze brochure vertelt waar de  OM in het kort op neerkomt en waarom je deze ontwerpmethode zou gebruiken. Aan de hand van een aantal criteria kan worden bepaald of de OM bij een bepaald project bruikbaar is. Bij toepassing van de OM kan de uitvoering starten volgens een economisch gunstig ontwerpscenario en wordt zodra dat nodig is, overgeschakeld naar een conservatiever ontwerp – of naar een scenario dat nóg gunstiger is.

Overzichtelijke zettingskaart van Nederland

Door te bouwen in of op de ondergrond ontstaat het risico op zetting: de grond wordt samengedrukt en zakt in, wat kan leiden tot schade aan gebouwen in de buurt. Hoe gevoelig de bodem is voor zetting, hangt af van de locatie en wat daar in de bodem zit. Waaruit en op wat voor manier is de bodem samengesteld? Zo is zand weinig samendrukbaar en veen juist weer veel. Bovendien is de diepteligging van belang. Deltares en TNO tonen op de zettingskaart van Nederland hoe zettingsgevoelig de ondergrond is.

Digitale hoogtekaart van Nederland

Nagaan hoe hoog een bepaald gebied is? Dat kan met het Actueel Hoogtebestand Nederland. Daarinstaan zeer precies de hoogtegegevens van ons land. Het AHN bevat gemiddeld acht hoogtemetingen per vierkante meter. Deze tool is onder meer handig voor gemeenten, bedrijven, onderzoekers en water- en waterkeringsbeheer. Door te kijken naar de hoogte van het maaiveld (en het verloop daarvan) wordt onder meer nagegaan wat het waterpeil in sloten mag zijn. Ook wordt bepaald of de dijken voldoende hoog en sterk zijn. Er is daarnaast informatie over kleine hoogteverschillen in weilanden.

Ondergrond beter schematiseren

Om dijken te controleren op hun veiligheid is het schematiseren van de opbouw van de ondergrond belangrijk. Bijvoorbeeld om de grond-mechanische veiligheid van waterkeringen na te gaan. Maar hoe moet je hierbij omgaan met onzekerheden? Dit rapport introduceert een gestructureerde werkwijze, de zogeheten schematiseringstheorie. Daaronder valt onder meer de schematiseringsfactor, een veiligheidsindicatie waarin onzekerheden worden meegenomen. Dankzij de handvaten in de rapport is het mogelijk om voldoende veilige schematiseringen te maken van de opbouw van de ondergrond en waterspanningen. Hiermee worden dijken gecontroleerd op de veiligheid.

Diktekaart holocene slappe lagen

De dikte van de holocene slappe laag in de ondergrond geeft een indicatie voor de kans op schade aan gebouwen en wegen. Met name zetting is een risico: wanneer er iets in of op de bodem wordt gebouwd, wordt deze samengedrukt en zakt in,. Dit zorgt bijvoorbeeld voor schade aan gebouwen of constructies in de buurt. De diktekaart is ontwikkeld door de geologische dienst van TNO en geeft aan waar de kans op zetting het grootst is. Dat is afhankelijk van de bodem. Zand is vrij weinig samendrukbaar, veen juist veel. Voor het grootste risico zorgen de ondiepe holocene lagen.

Bouwen met de ondergrond

Bij ‘Building with the subsurface’ worden de onzekerheden die voortkomen uit de ondergrond expliciet gerelateerd aan de constructiekosten, zodat er bijvoorbeeld betere afwegingen mogelijk zijn ten aanzien van grondonderzoek en uitvoeringsmethoden. Om dit te illustreren gaat de paper, geschreven door Arjan Venmans van Deltares, onder meer in op een casestudy van een weg op een zachte bodem. De heterogeniteit van de ondergrond wordt weergegeven in sets van ondergrondprofielen, waardoor geotechnische berekeningen mogelijk zijn met conventionele tools. De casestudy toont aan dat de onzekerheid van de levensduurkosten van de weg tussen de tien en dertig procent liggen, afhankelijk van het gesteente en de gevoeligheid van de constructiemethode voor de onzekerheid van de ondergrond. Door lokaal onderzoek toe te voegen aan de data van beoordelingen van de zachte bodem neemt de onzekerheid af.

NB. De paper begint op pagina 1781 in de pdf

Kennisoverdracht Geo-Impuls

Een van de doelen van Geo-Impuls is dat de ontwikkelde kennis en hulpmiddelen een plek krijgen in het onderwijs en in opleidingen. Om te achterhalen welke vorm en inhoud het meest doeltreffend zijn, heeft een werkgroep een enquête gehouden onder deskundigen. Eenentwintig personen werden bevraagd over onder meer de organisatie van Geo-Impuls, hun visie op de thema’s en geotechnisch falen, de eisen aan een geotechnisch adviseur en het belang van certificering. De interviews leverden diverse aanbevelingen op voor de overdracht van Geo-Impulskennis.

Geo-engineers in het onderwijs

Kunnen afgestudeerden de uitdagingen van de steeds complexer wordende projecten in de civiele techniek aan? Daar bestaat twijfel over, zo bleek uit brainstormsessies van Geo-Impuls met opdrachtgevers, aannemers en ingenieursbureaus op het gebied van civiele techniek. Ze weten niet zeker of de kennis en competenties van afgestudeerden goed genoeg aansluit bij de praktijk. Daarnaast vrezen de organisaties dat de belangstelling voor geotechniek bij de opleidingen onvoldoende is om aan de vraag te voldoen. Geo-Impuls wil daarom, in samenwerking met KIVI Geotechniek, speciaal lesmateriaal ontwikkelen om het Geo-Impulsgedachtegoed een plaats te geven in het onderwijs. Als eerste stap heeft Geo-Impuls in kaart gebracht in hoeverre er nu binnen opleidingen aandacht is voor geo-engineering. Dit rapport presenteert de bevindingen van de werkgroep.

Cross-hole sonic logging meest succesvol

Bij de aanleg van metrolijnen in Rotterdam en Amsterdam zorgden lekkages in diepwanden voor overlast en vetraging. Vooral de voegen tussen de panelen waren de zwakke plek. Hoe spoor je vroegtijdig dit soort lekkages op? Tijdens zijn promotieonderzoek aan de TU Delft ging Rodriaan Spruit dit na. Hij testte vijf verschillende meettechnieken om lekken op te sporen in diepwanden. Ze werden in modelproeven geanalyseerd en dit rapport presenteert de eerste resultaten. Spruit ontdekte dat crosshole sonic logging het meest veelbelovend is. Het rapport toont de toepassing ervan in een diepwand en doet aanbevelingen voor de interpretatie van veldmetingen. Er worden ook voorbeelden gegeven uit de praktijk, waaronder de aanleg van de parkeergarage Kruisplein in Rotterdam en de Spoorzone Delft.

Presentatie bij ‘Heeft u overal aan gedacht?’

Om een bouwproject op tijd en binnen budget te realiseren, is het essentieel om vroegtijdig en continu aandacht te besteden aan de ondergrond. Als hulpmiddel heeft Geo-Impuls het boekje ‘Heeft u overal aan gedacht?’ uitgebracht. Een publicatie die inzichtelijk maakt welke risico’s er kunnen voortkomen uit de ondergrond en hoe daarmee omgegaan kan worden. Het boekje is met name bedoeld voor opdrachtgevers, projectontwikkelaars en architecten, maar het is ook belangrijk dat geotechnisch adviseurs het boekje kennen. Voor hen is het een handig hulpmiddel om de toegevoegde waarde van het vakgebied over het voetlicht te brengen. Daarom heeft Geo-Impuls zowel een Nederlandse als een Engelse basispresentatie gemaakt die gebruikt kan worden om collega’s te informeren over de publicatie. De Engelse versie is ook beschikbaar via deze website.

Testlocatie voor in de grond gevormde palen

De standaard akoestische methode waarmee een in de grond gevormde paal wordt doorgemeten, ‘Hamertje Tik’, levert in vijf tot tien procent van de gevallen geen eenduidig resultaat op. Bij Deltares in Delft is daarom een veldproef ingericht om te onderzoeken welke andere praktisch bruikbare methode(n) geschikt zijn om vast te kunnen stellen of, en zo ja welke defecten er in de palen aanwezig zijn. In dit rapport wordt het tot stand komen van het proefpalenveld beschreven.

Het rapport gaat uitgebreid in op het aanbrengen van de (kunstmatige) defecten, de instrumentatie van de palen en de uiteindelijke vorming van de palen in de grond. De resultaten van de metingen worden korter besproken. Aan het einde van elk hoofdstuk is een overzicht van de relevante rapporten opgenomen. Daarmee kan de lezer de details terugvinden. Enkele essentiële documenten zijn als bijlage in het rapport opgenomen.

Voelt een paalmatras die zware truck?

De nieuwe afslag van de A12 bij Woerden is aangelegd op een paalmatras. Hierbij zijn diverse metingen uitgevoerd, om de ontwerpregels die in 2010 zijn opgesteld (CUR226) verder te optimaliseren. Deze paper gaat uitgebreid in op de praktijkproef. Er is onder meer gekeken naar de belastingen, vervormingen, rek van de geokunststof wapening (geosynthetic reinforcement, GR) en invloed van het verkeer.

Heeft u overal aan gedacht?

Om een bouwproject op tijd en binnen budget te realiseren, is het essentieel om vroegtijdig en continu aandacht te besteden aan de ondergrond. Als hulpmiddel heeft Geo-Impuls het boekje ‘Heeft u overal aan gedacht?’ uitgebracht. Een publicatie die inzichtelijk maakt welke risico’s er kunnen voortkomen uit de ondergrond en hoe daarmee omgegaan kan worden. Wordt er vlakbij een waterkering gebouwd? Houd dan rekening met langere proceduretijden. Gaat het om een complexe constructie, bijvoorbeeld hele hoge nieuwbouw? Dan is de fundering extra belangrijk en is er mogelijk meer grondonderzoek nodig. Op deze manier benoemt de publicatie een aantal projectkenmerken die van invloed zijn op de ondergrondrisico’s. Opdrachtgevers krijgen zo snel een beeld van eventuele knelpunten in een project en mogelijke maatregelen die ze kunnen treffen.

Handreiking Observational Method

De Observational Method (OM) is een ontwerpmethodiek waarbij in de aanlegfase van een project nog aanpassingen kunnen worden doorgevoerd in het uitvoeringsontwerp. Dat kan handig zijn, want dan is het niet nodig om vooraf extra conservatieve aannames te doen, om het zekere voor het onzekere te nemen. Geo-Impuls heeft een handreiking opgesteld die uitlegt wat de OM inhoudt en wat de (on)mogelijkheden zijn. Wanneer kan de OM winst opleveren? En wanneer kun je de methode juist niet gebruiken? De handreiking deelt ook best practices en aanwijzingen over de manier waarop de Observational Method in de bestaande context van regelgeving en praktijk kan worden toegepast.

Nationaal Hydrologisch Instrumentarium

Met het Nationaal Hydrologisch Instrumentarium worden onder meer grond- en oppervlaktewaterstromingen op landelijke schaal berekend. De resultaten worden op verschillende manieren gebruikt. Het NHI wordt bijvoorbeeld ingezet voor landelijk beleid zoals het Deltaprogramma, maar ook voor operationele ondersteuning bij de waterverdeling tijdens droogte. Het NHI berekent de verdeling landsdekkend over de keten van rivieren, meren en kanalen van het landelijke hoofdsysteem en over verschillende regionale oppervlaktewateren in het achterland. Daarnaast is het NHI als instrumentarium met data en tools voor iedere hydroloog in Nederland beschikbaar en worden aangeleverde verbeteringen in een jaarlijkse cyclus opgenomen.

Effecten bij horizontaal belaste palen

In de grond geplaatste funderingspalen kunnen op twee manieren worden belast door horizontale krachten: door een horizontale kracht op de kop van de paal of door het horizontaal vervormen van een slappe grondlaag. Dat laatste kan bijvoorbeeld gebeuren bij het aanleggen van een ophoging. Als de horizontale belasting erg groot wordt, dan kan dit gevolgen hebben voor de constructie op de palen.

De rekenmethodes die momenteel gehanteerd worden voor het bepalen van horizontale grondverplaatsingen en de krachten in een funderingspaal, zijn in 2009 ter discussie gesteld door CUR-commissie H408. Er werd daarbij aanbevolen om het langetermijngedrag van de grond en de grond-paalinteractie verder te onderzoeken. Het afstudeeronderzoek van Klaas Siderius (TU Delft) richtte zich op de invloed van tijdsafhankelijke effecten bij een door grond horizontaal belaste paal. In de Bloemendalerpolder is bij twee proefterpen uitgebreid grondonderzoek gedaan en intensief gemonitord. De uitkomsten zijn gebruikt om de berekeningen van effecten en het grondmodel te valideren.

Meten aan proefterpen

Wat is de beste manier om te bouwen op de veengrond van de Bloemendalerpolder tussen Muiden en Weesp? Om daar achter te komen wordt veel en lang gemeten aan de veranderingen onder de grond. Nu bestaat het gebied nog uit langgerekte kavels veenweidegrond en boerderijen. Straks staan er ook zo’n 4500 woningen en zijn er plekken voor recreatie. Met een geotechnisch vooronderzoek is de te verwachten zetting en bouwtijd van een ophoging met voorbelasting onderzocht. Er zijn proefterpen gemaakt, waarin vervolgens onder meer sonderingen zijn gedaan met kleef- en waterspanningsmeting tot in het zandpakket. Ook zijn er laboratoriumproeven uitgevoerd. De werkgroep heeft verschillende rapporten gepubliceerd waarin de resultaten van het grond- en laboratoriumonderzoek en de gebruikte meetapparatuur besproken worden.

Communiceer helder over risico’s

Zowel binnen het project als naar buiten, bijvoorbeeld naar de omwonenden, is het belangrijk om duidelijk uit te leggen welke risico’s er zijn. Van groot belang daarbij is dat de ontvanger centraal staat, diegene moet de boodschap begrijpen. Hoe communiceer je op een duidelijke manier? De Leidraad Geocommunicatie biedt hiervoor handvatten. Het geotechnisch stoplicht laat bijvoorbeeld zien hoe je om kan gaan met drie scenario’s: als er vrijwel geen problemen zijn (groen), wanneer iets kleins misgaat (oranje) of als er een calamiteit ontstaat (rood). Andere hulpmiddelen zijn de bouwfaseringskaarten die risico’s en hinder visualiseren, de omgevingsmonitor die in kaart brengt hoe omwonenden tegen het project en de risico’s aankijken en een set basisteksten om proactief over risico’s te communiceren. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt uitgelegd hoe de hulpmiddelen toegepast kunnen worden.

Inzicht in bodemkwaliteit

Waar in Nederland zijn vroeger (bedrijfs)activiteiten geweest die de bodemkwaliteit hebben beïnvloed? Het Bodemloket geeft inzicht in dit soort vragen. Deze tool geeft overzichtelijk de bodemkwaliteit weer. De afgelopen jaren hebben zowel de overheid als het bedrijfsleven informatie hierover verzameld. Via het Bodemloket krijgt de gebruiker inzicht in de gegevens die bij de overheid bekend zijn.

Hoe werkt de RV-G in praktijk?

De richtlijn Risicoverdeling Geotechniek (RV-G, CUR105) is een goed hulpmiddel bij het verdelen van geotechnische risico’s in projecten. De methode wordt echter niet vaak toegepast. Geo-Impuls heeft onderzocht waarom niet. Er is onder meer gekeken naar ervaringen met de methode in de praktijk. De werkgroep heeft een evaluatie uitgevoerd van vijf projecten waarbij de RV-G of de voorganger GBR is toegepast. Ook zijn er twee projecten geëvalueerd waar geen RV-G is gebruikt. De uitkomsten van deze evaluatie zijn terug te vinden in het rapport.

Analytisch model voor paalmatras

De meeste analytische modellen voor het ontwerpen van paalmatrassen omvatten twee berekeningsstappen. Eerst wordt de boogwerking bepaald, daarna de rek in de geokunststof wapening (GR, geosynthetic reinforcement). Deze paper beschrijft een nieuw model voor de eerste stap. Het model verklaart onder meer praktijkobservaties van de verdeling van de belasting over de GR. Ook maakt het model inzichtelijk hoe bij het inklinken van de ondergrond de boogwerking toeneemt.

Handleiding voor betrouwbaar ondergrondmodel

Met een goed ondergrondmodel kan de gebruiker de betrouwbaarheid van een geotechnisch ontwerp bepalen. Een ondergrondmodel geeft de ruimtelijke verdeling van geotechnische en hydrologische eenheden in de ondergrond. Om opdrachtgevers, ontwerpers en bouwers te helpen op risicogestuurde wijze een betrouwbaar ondergrondmodel te maken, heeft Geo-Impuls een handleiding ontwikkeld. De handleiding beschrijft allerlei instrumenten die gebruikt kunnen worden. Ook biedt de handleiding stappenplannen voor drie projectfasen: verkenning, voorlopig ontwerp en definitief ontwerp.

NB. De download is een bundel (zip-bestand) van 90 MB

CUR-247 Risicogestuurd grondonderzoek

Bij bouwprojecten, bijvoorbeeld bij de aanleg van infrastructuur, is het kunnen beschikken over grondonderzoek van de juiste omvang en soort een belangrijke voorwaarde voor succes. In deze richtlijn wordt ingegaan op het totale grondonderzoek (hoeveelheid, locatie, soort, vorm) dat nodig is om risico’s te kunnen schatten en hoe je in de contractvorming tot een daarbij passende toedeling van verantwoordelijkheden kunt komen.

In elke fase van een project is grondonderzoek nodig en de uitkomsten moeten steeds meegenomen worden naar de volgende fase. Wat is hierbij de rolverdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer? Welk onderzoek hoort bij het voorwerk van de opdrachtgever en wat hoort bij het werk van de aannemer? De richtlijn geeft partijen praktische handvatten om deze vragen te beantwoorden.

Lekkende diepwanden opsporen

Voor diepe ondergrondse constructies worden vaak diepwanden gemaakt, bijvoorbeeld bij de aanleg van de spoortunnel in Delft en bij de Noord/Zuidlijn. Zulke wanden worden in de grond gevormd, waardoor de kwaliteit soms lastig te controleren is. Met de meettechniek Crosshole sonic logging kunnen lekken echter opgespoord worden, zo ontdekte promovendus Rodriaan Spruit (TU Delft). Dit Engelstalige rapport beschrijft de techniek en de toepassing in het laboratorium en in het veld.

Inschatting bouwmethode en kosten overgangscontructies

Wanneer wegen worden aangelegd op een samendrukbare grond, kunnen problemen ontstaan bij de overgang van een kunstwerk naar de baan op de grond. Deze zogeheten aardebaan ondervindt vaak nazakking en zetting, terwijl het kunstwerk meestal zettingsvrij is doordat het op palen is gefundeerd. Hierdoor ontstaan bij de overgang mogelijk drempelvorming en scheuren in het asfalt. In het wegenanalysemodel (WAM) overgangsconstructies kan de gebruiker kiezen uit verschillende basisgrondprofielen en bouwtijden. Het hulpmiddel toont een top vijf van bouwmethoden op basis van levenscycluskosten. Ook worden het onderhoud, de aanlegkosten en bouwmethoden meegenomen.

Paalfundaties bij horizontale belasting door slappe bodem

De gevolgen van horizontale vervormingen zijn niet eenvoudig te voorspellen. Horizontale grondvervorming op funderingspalen kan leiden tot rotatie, verplaatsing, vervorming of het scheuren van de paal, waardoor zowel de fundering als de ondersteunde constructie zou kunnen bezwijken. CUR-commissie H408 heeft de problematiek in 2010 onderzocht en geadviseerd om meer onderzoek te doen.

Leon Schadee (TU Delft) heeft zich in zijn afstudeeronderzoek gericht op het uitbreiden van de kennis over door grond horizontaal belaste funderingspalen. Enerzijds heeft hij gekeken naar de spanningen in een funderingspaal bij doorgaande paalverplaatsing. Bij toenemende horizontale grond- en paalverplaatsing verwacht men een toename van spanningen in de paal. In eerder literatuuronderzoek zijn echter proefresultaten gevonden die een afname laten zien. Wat is hiervan de oorzaak? Daarnaast heeft Schadee metingen uit de Bloemendalerpolder gebruikt om eerder opgestelde rekenmodellen te valideren.

Are you prepared?

Om een bouwproject op tijd en binnen budget te realiseren, is het essentieel om vroegtijdig en continu aandacht te besteden aan de ondergrond. Als hulpmiddel heeft Geo-Impuls het boekje ‘Heeft u overal aan gedacht?’ uitgebracht, met een Engelstalige versie onder titel ‘Are you prepared?’. Een publicatie die inzichtelijk maakt welke risico’s er kunnen voortkomen uit de ondergrond en hoe daarmee omgegaan kan worden. Wordt er vlakbij een waterkering gebouwd? Houd dan rekening met langere proceduretijden. Gaat het om een complexe constructie, bijvoorbeeld hele hoge nieuwbouw? Dan is de fundering extra belangrijk en is er mogelijk meer grondonderzoek nodig. Op deze manier benoemt de publicatie een aantal projectkenmerken die van invloed zijn op de ondergrondrisico’s. Opdrachtgevers krijgen zo snel een beeld van eventuele knelpunten in een project en mogelijke maatregelen die ze kunnen treffen.

SKB BodemTool: Gebieden boven- en ondergronds visualiseren

De SKB BodemTool is ontwikkeld voor onder meer beleidsmedewerkers, bestuurders en managers om snel inzicht te krijgen in ruimtelijke ordeningsvraagstukken. In de tool brengen gebruikers objecten, functionaliteiten en infrastructuur in. Vervolgens worden de effecten hiervan getoond en doorgerekend op duurzaamheids- en haalbaarheidscriteria. Gebruikers zien bijvoorbeeld een online driedimensionale visualisatie van het plangebied inclusief bebouwing, bodemopbouw, ondergrondse bebouwing, leidingen en kabels. Het is mogelijk om het plangebied zelf te definiëren en bestaande data of nieuwe maatregelen binnen het gebied toe te voegen.

Geofysische technieken Julianakanaal

Het Julianakanaal (Limburg) is een belangrijke scheepvaartroute. Over een lengte van 35 kilometer wordt het kanaal aangepast om de capaciteit van de scheepvaart te vergroten. Hierbij werd de ondergrond nauwkeurig onderzocht, omdat lekkage bij werkzaamheden een beduidend risico was. Het kanaal is vooral bekleed met klei en leem van verschillende sortering, dikte en doorlatendheid. Op een aantal plekken bevat de bodem ook grind en stenen. De kans op lekkage naar de omgeving is daardoor groot.

Om een duidelijk beeld van de kanaal en dijk te krijgen werden onder meer bij Elsloo meerdere technieken ingezet. De ene methode bleek succesvoller dan de andere. Op het land waren de S-golf metingen succesvol. De P-golf data lieten vooral weerkaatsing tot ver onder de dijk zien. Door verschillende technieken te combineren werd er een goed inzicht verkregen.

Geonet

Veel hulpmiddelen en artikelen die u ziet op de website van Geo-Impuls staan ‘fysiek’ op Geonet. Dat is geen toeval: Geonet is een archief en webportaal vol nuttige informatie op het gebied van geotechniek. Zo zijn er uitgebreide dossiers over onderwerpen als funderingstechnieken, dijktechnologie, grondvervorming en trillingen. Daarnaast biedt de website verwijzingen naar relevante literatuur, databases en cursussen. Geonet is gericht op geotechnisch adviseurs. De initiatiefnemers Deltares, SBRCURnet en KIVI Geotechniek willen via de website kennis over geotechniek sneller en efficiënter toegankelijk maken.

Juridische inpassing RV-G

De richtlijn Risicoverdeling Geotechniek (RV-G, CUR105) is een goed hulpmiddel bij het verdelen van geotechnische risico’s in projecten. De methode wordt echter niet vaak toegepast. Geo-Impuls heeft onderzocht waarom niet. Er zijn onder meer projecten geëvalueerd waar de RV-G wel en niet is toegepast, om te zien wat de ervaringen waren. Ook is de juridische inpassing van RV-G in de UAV-GC 2005 onderzocht. Tijdens een kwartaalvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Bouwrechtjuristen heeft mr. Leendert van den Berg (Hulshof Advocaten) een lezing gegeven over dit onderwerp.

Grootste databank Nederlandse ondergrond

Het DINOloket is dé centrale plek met data over Nederlandse ondergrond. De databank bevat geowetenschappelijke gegevens over de diepe en ondiepe ondergrond, zoals boringen, grondwatergegevens, sonderingen en resultaten van geologische, geochemische en egomechanische monsteranalyses. Dagelijks wordt DINOloket uitgebreid met als uitgangspunt de beschikbaarheid van gegevens van de Nederlandse ondergrond te verbeteren. Inmiddels zijn miljoenen gegevens verzameld. TNO Geologische Dienst Nederland, dat onder meer de overheid adviseert over het gebruik van de diepe ondergrond, is de organisatie achter DINOloket.